新住民之子辦講座築夢 分享新二代多重樣貌翻轉印象

2024新台灣之光-蘭嵐彭嵐-中文字幕

新住民女性心理衛生

新住民離開家鄉來到台灣，面對陌生環境、生活日常，語言不熟悉及無法敘說的思鄉情緒，如何好好生活已然是個議題，何況自我發展及生涯展翅飛翔。移居者逐步融入當地生活的過程中，若缺乏家人及朋友的支持、相關社會服務的陪伴，可能面臨心理健康的挑戰。WHO（2023）在Mental Health of refugees and migrants: risk and protective factors and access to care報告中提及，有心理健康照顧需求者未能獲得服務的情況在全球普遍存在，但在移民和難民群體中尤其嚴重；其中，移民者比在當地出生的人少了40%的機會接受心理衛生服務。近20年已有研究針對新住民在心理衛生議題進行探究；例如新住民女性容易因為不適應移居生活及溝通障礙導致情緒困擾（林妍如、蕭文彬，2009），Lien et al. (2021)研究發現，台灣新住民女性結婚年數越長，憂鬱情況越惡化；婚姻移民者不了解應該到哪裡尋求心理衛生服務，迷航於複雜醫療系統中（鄧旭茹，2023）。新住民女性認為遭受醫療人員的歧視態度，包含談話時間較短、態度不耐煩等差別對待（鄧旭茹，2023；張雅晴，2021）。儘管目前已有相關的方案介入提供新住民的各項服務，但是Luo et al. (2022)的一份系統性文獻回顧指出，改善移民女性心理衛生的介入方案的效果有限，目前的方案大部分以團體方式進行，但成果不顯著。綜合而言，新住民女性因為多重弱勢情境及缺乏社會支持系統，成為心理衛生議題的高風險群體。新住民女性的心理健康議題，不僅僅是心理層次的需要，同時也呈現出隱於性別、族群、社會文化及生活適應等交織性議題，誠如Crenshaw (1991)針對族群與女性生命議題提出了交織性（intersectionality）概念，文章中針對黑人女性面臨結構、政治及文化代表性的交織性，產生與白人女性截然不同的生命經驗，交織從屬性（intersectionality subordination）是不利因子加諸在現有脆弱特質上的必然結果，導致壓迫、限制及不平等，唯有覺察交織性，才可能了解少數群體女性被邊緣化的多重壓迫經驗。由於新住民女性同時具有性別、種族、文化、移居、社會經濟地位等多元特質，以交織性理解其生活處境已成為主流的服務策略(Knaifel & Rubinstein, 2024)。交織性的議題為新住民女性帶來的不僅負面結果，也可能產生機會與資源。Knaifel and Rubinstein (2024)研究發現，移民女性雖然因為多重交織壓迫面臨污名及排除，包含經濟困境、性別歧視與文化面向，但這樣的交織性也同時產生個人成長的契機，她們發展出韌性，成為生活經驗知識的專家，以互助團體及社會倡議等策略相互支持，展現出相當的能動性。然而，林津如（2020）以後殖民女性主義觀點評論台灣主流文化以種族中心的方式，凝視來自異文化的新住民女性，抱持中產階級自由戀愛的價值觀恣意評論新住民女性婚姻選擇，無視新住民女性在婚姻適應歷程中展現的適應歷程，習慣以「我高你低」的帝國主義姿態將新住民女性視作需要協助的弱勢群體。筆者訪談新竹縣新住民家庭服務中心陳佳芬督導，她分享關於新住民心理衛生的實務觀點，陳佳芬督導提及，新住民心理衛生重點不應該只關注在「外在」提供怎麼樣的服務，而是應同時思考如何培力她們發展內在能力，應該在日常生活中建構真正有效的心理衛生策略。例如，當新住民碰到問題時，不是新住民問了一個問題（Q1），我們只針對她的問題回答（A1）那麼的「直球對決」，而是當新住民提出了一個問題，我們可透過專業的脈絡及新住民的生活經驗累積，交織性議題的分析與多面向服務的介入，持續陪伴新住民們除了解決問題，更理解自己身心狀態及生活環境議題，促使新住民們自我發展及發展問題解決能力。在心理衛生的服務上，可培力新住民成為心理衛生的關懷人力，例如讓新住民通譯接受心理衛生知能訓練，在專業者適當的督導下，發揮超越「如實翻譯」的能力，以新住民母國語言提供新住民姐妹心理支持與陪伴，運用熟悉的語言進行互動，能更理解服務對象的處境及心理需求。總結來說，服務提供者必須看見新住民女性的多重交織性，肯認其獨特的服務需求。同時，新住民女性並非只是被動的服務接受者，透過培力新住民女性自我發展及群體互助能力，超越社會對新住民女性的歧視想像，才是新住民女性心理衛生議題的長期發展策略。作者： 國立臺北大學社會工作學系 副教授 張菁芬國立陽明交通大學衛生福利所 博士生 張雅晴參考文獻林妍如及蕭文彬 (2009)。外籍配偶醫療及社會需求調查- 探討台中市與雲林縣外籍配偶之醫療與社會支持網絡。內政部外籍配偶照顧輔導基金補助研究報告。林津如(2020)。性別與種族、階級和文化的交織－後殖民女性主義。顧燕如 (主編), 女性主義理論與流變. 貓頭鷹出版。張雅晴(2021)。新住民女性的生命經驗─ 以照顧精神障礙者的觀點為例 [碩士論文，國立臺北大學社會工作學系]。鄧旭茹 (2023)。新住民及其在臺家庭成員之醫療需求、困境及協處機制之研究。 新住民發展基金補助研究計畫成果報告。Crenshaw, K. (1991). Mapping the Margins: Intersectionality, Identity Politics, and Violence against Women of Color. Stanford Law Review, 43(6), 1241-1299.Knaifel, E., & Rubinstein, L. (2024). Intersectionality and Caregiving: The Exclusion Experience and Coping Resources of Immigrant Women Caring for a Family Member With Severe Mental Illness. Qualitative Health Research, 0(0), 1-15. https://doi.org/DOI: 10.1177/10497323241271996Lien, M. H., Huang, S. S., & Yang, H. J. (2021). A pathway to negative acculturation: marital maladjustment mediates the relationship between the length of residency and depressive symptoms in immigrant women in Taiwan. BMC Women’s Health, 21(190). https://doi.org/https://doi.org/10.1186/s12905-021-01334-0Luo, Y., Ebina, Y., Kagamiyama, H., & Sato, Y. (2022). Interventions to improve immigrant women's mental health: A systematic review. Journal of Clinical Nursing, 32, 2481-2493. https://doi.org/DOI: 10.1111/jocn.16378

越文字幕 新住民必備職場適應指南：解密台灣職場文化 20241123

其實可以分從兩個部分。第一個部分，其實是老闆所帶來的職場文化跟價值觀。那另外一部分，其實就是我們的同仁，我們的同事所帶來的職場文化跟價值觀。Thực ra có thể chia thành hai phần. Phần thứ nhất, thực ra là văn hóa và giá trị của môi trường làm việc được mang đến bởi sếp. Phần còn lại, thực ra là văn hóa và giá trị của môi trường làm việc được mang đến bởi đồng nghiệp, những người cùng làm việc với chúng ta.關於剛才所提到的，有很多的同事不會把話講得很明白。這個在溝通的部分我就有提到，其實很多的在臺灣的職場上面，會希望你講清楚，可是他不一定會講清楚。所以這個時候，怎麼樣能夠有禮貌的謙虛的來追問，來請教，就變成了是一個非常重要的。Về vấn đề vừa được đề cập, có rất nhiều đồng nghiệp sẽ không nói rõ ràng. Điều này, tôi đã đề cập trong phần giao tiếp rằng, thực ra ở nhiều môi trường làm việc tại Đài Loan, người ta mong bạn nói rõ ràng, nhưng họ lại không nhất thiết sẽ nói rõ ràng. Vì vậy, trong những trường hợp như thế, làm thế nào để có thể lịch sự, khiêm tốn đặt câu hỏi, xin ý kiến, trở thành một điều vô cùng quan trọng.這個在上一集，我們有特別有提過。但是，對於價值觀的部分的話，我想這是我們接下來需要去進一步了解跟注意的。首先適應的技巧呢，應該說臺灣的職場文化跟價值觀的部分有哪幾個部分是重點。Điều này chúng ta đã đặc biệt đề cập trong tập trước. Tuy nhiên, đối với phần giá trị, tôi nghĩ đây là điều chúng ta cần tiếp tục tìm hiểu và chú ý. Trước tiên, về kỹ năng thích nghi, có thể nói rằng văn hóa và giá trị trong môi trường làm việc tại Đài Loan có những điểm trọng tâm nào?其實我們最常被提到就三個。第一個叫當責。第二個叫做創新。第三個叫做有效的執行。Thực ra, chúng ta thường được nhắc đến ba điểm chính. Thứ nhất là trách nhiệm. Thứ hai là sự sáng tạo. Thứ ba là thực thi hiệu quả.那如果我們今天要怎麼樣在工作上面，能夠很好的符合這樣的價值觀，那就需要了解這三件事情有什麼樣的差異。那當責就是你必須要對這件事情很負責任。該要你那個準時完成的東西，你就應該要好好的去做。Vậy nếu hôm nay chúng ta muốn làm thế nào trong công việc để phù hợp tốt nhất với những giá trị như vậy, thì cần hiểu rõ sự khác biệt của ba điều này. Trách nhiệm có nghĩa là bạn phải chịu trách nhiệm rất cao với công việc. Những việc cần hoàn thành đúng thời hạn thì bạn nên làm tốt.那第二個呢，有關於這一個創新的部分，就是你的工作是不是能夠持續的去把它做得更好。我們俗稱叫做優化，這個是在職場上面，我們所期待的。Thứ hai, về phần sáng tạo, đó là liệu công việc của bạn có thể liên tục được cải thiện hay không. Chúng tôi thường gọi điều này là tối ưu hóa, đây là điều mà chúng tôi mong đợi trong môi trường làm việc.那第三個執行的部分，就是如何我們在有效的時間，跟公司所規定的相關的要求下面，準時的同樣達到質量的去完成。這個是執行面所需要做的。Phần thứ ba, về thực thi, là làm thế nào chúng ta có thể trong thời gian hiệu quả, dưới các yêu cầu liên quan do công ty quy định, hoàn thành đúng thời hạn mà vẫn đảm bảo chất lượng. Đây là điều cần thiết trong việc thực thi.那這三件事情能夠做得好，我想在臺灣的企業的職場裡面的話，大家都不會覺得你有什麼不好的。這是非常符合我們所要的期待。Ba điều này nếu làm tốt, tôi nghĩ rằng trong môi trường làm việc tại các doanh nghiệp ở Đài Loan, không ai sẽ nghĩ rằng bạn có điều gì không tốt. Đây là những kỳ vọng rất phù hợp với chúng tôi.