ด้วยความเปลี่ยนแปลงของยุคสมัยและรูปแบบการเรียนรู้ รวมถึงช่วงปิดเทอมฤดูร้อน เด็กๆ ใช้สมาร์ทโฟนและแท็บเล็ตมากขึ้น การใช้สายตาระยะใกล้เป็นเวลานานโดยไม่มีการพักผ่อนที่เหมาะสม จะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นสายตาสั้น
ตามผลสำรวจ "การตรวจสอบสายตาเด็กและเยาวชน" ของกรมสุขภาพแห่งชาติปี 2560 พบว่า อัตราการเป็นสายตาสั้นในเด็กอนุบาลชั้นเตรียมอุดมอยู่ที่ 9% ในขณะที่นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 เพิ่มขึ้นเป็น 19.8% และนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 สูงถึง 70.6% นายอู๋เจาจวิน ผู้อำนวยการกรมสุขภาพแห่งชาติ เรียกร้องให้ผู้ปกครองเริ่มสร้างนิสัยการใช้สายตาให้ถูกต้องให้กับลูกๆ ปฏิบัติตามหลักการ "3010120" ซึ่งคือการพักสายตา 10 นาทีหลังจากใช้สายตา 30 นาที และการทำกิจกรรมกลางแจ้ง 2-3 ชั่วโมงต่อวัน เพื่อลดผลกระทบของสายตาสั้น
รหัสสุขภาพตา "3010120" (รูปภาพจากเพจ Facebook ของกรมสุขภาพประชาชน)
กิจกรรมกลางแจ้งลดความเสี่ยงต่อสายตาสั้น
ผลจากโครงการแทรกแซงการดูแลสายตาของนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนต้นในปี 2556 ของกรมสุขภาพแห่งชาติ พบว่าการทำกิจกรรมกลางแจ้ง 11 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ สามารถลดอัตราการเป็นสายตาสั้นได้ 55% และลดการเพิ่มขึ้นของค่าสายตาสั้นได้ 12 ดีกรีในหนึ่งปี; การได้รับแสงแดดเกิน 200 นาทีต่อสัปดาห์สามารถลดความเสี่ยงของการเป็นสายตาสั้นในเด็กได้ 49% รายงานการวิจัยระบุว่า ไม่ว่าเด็กจะเป็นสายตาสั้นหรือไม่ ถ้าหากเข้าร่วมชั้นเรียนพัฒนาทักษะระยะใกล้ (เช่น การวาดภาพ การเขียนตัวอักษร การคำนวณด้วยลูกคิด การเล่นไวโอลิน การเล่นเปียโน เป็นต้น) หรือฝึกซ้อมเกิน 4 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ มีโอกาส 1.59 เท่าที่ค่าสายตาสั้นจะเพิ่มขึ้นเกิน 50 ดีกรีในหนึ่งปี กิจกรรมกลางแจ้งเป็นปัจจัยป้องกันสายตาสั้น ขณะที่การใช้สายตาระยะใกล้เป็นเวลานานเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเป็นสายตาสั้นหรือการเพิ่มขึ้นของค่าสายตาสั้น
แสงธรรมชาติจากแสงแดดช่วยเพิ่มการหลั่งโดปามีนในเรตินา ยับยั้งการยืดตัวของแกนตา; การมองไกลนอกอาคารช่วยส่งเสริมการผ่อนคลายกล้ามเนื้อตาและการปรับค่าการหักเหแสง ลดผลกระทบเชิงลบของการใช้สายตาระยะใกล้เป็นเวลานาน
การตรวจสายตาประจำปีเพื่อตรวจสอบปริมาณการสำรองการมองเห็นไกล
เด็กแรกเกิดมีสายตายาวทางสรีรวิทยา 200-300 ดีกรี ซึ่งช่วยต้านทานการเป็นสายตาสั้นได้ อย่างไรก็ตาม การใช้สายตาระยะใกล้เป็นเวลานานเกินไป จะทำให้ปริมาณการสำรองการมองเห็นไกลหมดไปอย่างรวดเร็ว อาจทำให้เข้าสู่ช่วงเสี่ยงต่อการเป็นสายตาสั้นได้เร็วขึ้น นายอู๋เจาจวิน เรียกร้องให้ผู้ปกครองกระตุ้นให้เด็กทำกิจกรรมกลางแจ้งในช่วงฤดูร้อน แต่ต้องระวังไม่ให้ได้รับบาดเจ็บจากความร้อน และอย่าลืมตรวจสายตาเด็กอย่างน้อยปีละ 1-2 ครั้ง เพื่อตรวจสอบปริมาณการสำรองการมองเห็นไกลและปกป้องดวงตาของเด็ก
