Khoảng 5-14%, thậm chí 40% bệnh nhân ung thư miệng còn mắc ung thư thực quản. Xác suất mắc đồng thời hai loại ung thư ở những người dưới 50 tuổi còn cao hơn. Trầu cau, thuốc lá và rượu bia quá mức là những yếu tố nguy cơ chung của hai loại ung thư này. Ngoài việc từ bỏ những thói quen này, việc kiểm tra định kỳ là cần thiết để tránh trở thành nạn nhân của ung thư kép.
Theo Báo cáo Đăng ký Ung thư 2021 của Bộ Y tế và Phúc lợi Đài Loan, ung thư miệng và ung thư thực quản lần lượt đứng thứ 3 (7.387 trường hợp) và thứ 6 (2.614 trường hợp) về tỷ lệ mắc ung thư tiêu chuẩn hóa theo độ tuổi ở nam giới. Tuổi trung bình khởi phát ung thư miệng là 58 tuổi, và ung thư thực quản là 60 tuổi.
Triệu chứng của ung thư miệng bao gồm loét miệng kéo dài không lành. (Ảnh: Heho健康 cung cấp)
Vì miệng, phổi và thực quản thuộc đường hô hấp và tiêu hóa trên, nên chúng có những yếu tố nguy cơ phát triển ung thư tương tự nhau. Khoảng 5-12% bệnh nhân ung thư thực quản có thể đồng thời mắc ung thư đầu cổ hoặc ung thư phổi. Ngược lại, khoảng 5-14% bệnh nhân ung thư miệng (bao gồm ung thư hầu họng và ung thư hạ họng) cũng có thể mắc ung thư đầu cổ hoặc ung thư phổi, với tỷ lệ lên đến 40% cũng bị ung thư thực quản. Xác suất cao hơn ở những bệnh nhân lần đầu dưới 50 tuổi phát triển đồng thời hai loại ung thư.
Loại bỏ yếu tố nguy cơ chung, đừng trở thành nhóm nguy cơ cao
Khi các tế bào niêm mạc trong thực quản tích tụ đột biến nghiêm trọng, chúng có thể phát triển thành ung thư thực quản. Nguyên nhân gây ung thư thực quản vẫn chưa được làm rõ, nhưng ngoài yếu tố tuổi tác (phổ biến ở người trung niên và cao tuổi) và giới tính (nam nhiều hơn nữ), các kích thích mãn tính hàng ngày đối với thực quản cũng có thể góp phần gây ung thư thực quản.
Ung thư miệng là một thuật ngữ chung cho các khối u ác tính xảy ra trong khoang miệng, hầu hết là ung thư biểu mô tế bào vảy. Chúng có thể xuất hiện ở bất kỳ phần nào của miệng, bao gồm môi, lưỡi, nướu, sàn miệng, vòm cứng, niêm mạc má và khu vực tam giác răng hàm. Sự phát triển của ung thư thực quản và ung thư miệng có thể liên quan đến một số yếu tố nguy cơ chung, bao gồm trầu, thuốc lá, uống rượu quá mức, suy dinh dưỡng lâu dài (thiếu β-carotene, vitamin A, B, C, E, selen và sắt) và nhiễm vi rút papilloma ở người (HPV).
Đặc biệt, trầu cau (chứa alkaloid, hợp chất polyphenol, và thành phần như safrole trong hoa cau), thuốc lá (chứa nicotine, amine thơm, hydrocarbon thơm đa vòng và acetaldehyde), và rượu (chứa acetaldehyde) phổ biến trong số những người dùng. Những người sử dụng những chất này có nguy cơ mắc ung thư đường hô hấp và tiêu hóa trên (bao gồm ung thư miệng, họng, thanh quản và thực quản) cao hơn 10,5 lần so với những người không sử dụng.
Các yếu tố nguy cơ khác của ung thư thực quản bao gồm:
- Thực phẩm chứa nitrosamine (ví dụ như thực phẩm ngâm và hun khói)
- Đồ uống nóng (trên 65°C)
- Béo phì (lối sống ít vận động)
- Trào ngược dạ dày thực quản mãn tính, Barrett’s esophagus, viêm thực quản ăn mòn, achalasia thực quản
- Yếu tố di truyền (Tylosis, hội chứng Plummer-Vinson)
Các yếu tố nguy cơ khác của ung thư miệng bao gồm:
- Yếu tố răng miệng (răng giả không phù hợp, viêm nướu và kích thích mãn tính do vệ sinh răng miệng kém)
- Yếu tố di truyền (thiếu máu Fanconi, dyskeratosis bẩm sinh)
Quan sát triệu chứng kéo dài hàng tuần và khám bệnh kịp thời
Nếu ung thư được chẩn đoán và điều trị sớm, khả năng giữ lại chức năng, chất lượng cuộc sống và tiên lượng sẽ tốt hơn. Vì vậy, nếu các triệu chứng sau kéo dài hàng tuần, hãy cảnh giác và khám bệnh kịp thời.
Nicotine trong thuốc lá có độc tính. (Ảnh: Heho健康 cung cấp)
Triệu chứng của ung thư miệng bao gồm loét kéo dài trong miệng (ở cùng một vị trí, hơn hai tuần), chấm trắng, chấm đỏ, khối u không rõ nguyên nhân, chảy máu không rõ nguyên nhân, đau khi nhai hoặc nuốt, đau tai, nhạy cảm cục bộ, cảm giác bất thường (tê liệt), hạn chế vận động lưỡi, khó mở miệng, khó nuốt, khó phát âm, hôi miệng (mùi thối), rụng răng, giảm cân và khối u cổ.
Triệu chứng sớm của ung thư thực quản thường không rõ ràng, nhưng khi bệnh tiến triển, có thể xuất hiện cảm giác có dị vật khi nuốt, khó nuốt tiến triển, đau khi nuốt, nôn sau ăn, trào ngược thức ăn, ợ nóng, giảm cân, đau ngực, nôn ra máu, phân đen, ho khi nuốt, ho mãn tính, viêm phổi tái phát, khàn giọng và khối u cổ.
Hai loại ung thư này thường xuất hiện cùng một người! Những người có thói quen hút thuốc, uống rượu và nhai trầu có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn 10,5 lần so với những người không sử dụng.
