Thanh thiếu niên dễ bị trầm cảm khi sử dụng mạng xã hội? Nội tâm và hướng ngoại là sự khác biệt then chốt!

Hiện nay, thanh thiếu niên gần như không thể tách rời chiếc điện thoại, mạng xã hội đã trở thành một phần trong cuộc sống hàng ngày của họ. Nhưng liệu điều này có làm tăng nguy cơ trầm cảm? Một nghiên cứu gần đây về thanh thiếu niên cho thấy tác động của mạng xã hội đối với sức khỏe tâm lý có liên quan chặt chẽ đến "mức độ hướng ngoại" của họ. Vậy làm thế nào để giúp trẻ thường xuyên sử dụng TikTok, Instagram hay YouTube tránh được trạng thái cảm xúc tiêu cực?

Kết Quả Nghiên Cứu: Rủi Ro Phụ Thuộc Vào Tính Cách

Một nghiên cứu được công bố trên Tạp Chí Thanh Thiếu Niên đã khảo sát 237 thanh thiếu niên Mỹ trong vòng 2 năm để tìm hiểu mối liên hệ giữa mạng xã hội và các triệu chứng trầm cảm. Kết quả cho thấy, thanh thiếu niên dành nhiều thời gian trên các nền tảng như TikTok, Instagram và YouTube có xu hướng xuất hiện các triệu chứng trầm cảm nghiêm trọng hơn. Những nền tảng này, với nội dung hình ảnh phong phú và sự tương tác tức thì, thường khiến người dùng rơi vào vòng luẩn quẩn của việc so sánh bản thân và kỳ vọng quá mức vào phản hồi từ người khác, dẫn đến áp lực tâm lý tăng cao.

Tuy nhiên, không phải tất cả thanh thiếu niên đều bị ảnh hưởng như nhau. Nghiên cứu chỉ ra rằng tính cách, đặc biệt là "mức độ hướng ngoại", đóng vai trò quyết định. Những thanh thiếu niên hướng ngoại, dù sử dụng Instagram thường xuyên, vẫn ít bị trầm cảm hơn. Trong khi đó, những người có mức độ hướng ngoại trung bình hoặc thấp lại có nguy cơ cao hơn. Điều này cho thấy tính cách có thể đóng vai trò như một hàng rào bảo vệ tâm lý, làm cho tác động của mạng xã hội khác nhau ở mỗi người.

Rủi Ro Từ Các Nền Tảng Cụ Thể

Bác sĩ tâm lý học trẻ em và thanh thiếu niên Trần Chí Tài giải thích rằng, nghiên cứu đã làm sáng tỏ cách tính cách ảnh hưởng đến phản ứng cảm xúc của thanh thiếu niên trên các nền tảng cụ thể. Ví dụ, các bé gái thường xuyên sử dụng Twitter dễ bị trầm cảm hơn do các chủ đề trên Twitter thường liên quan đến chính trị và vấn đề xã hội, dễ kích thích cảm xúc. Đối với TikTok, thanh thiếu niên nhận được phản hồi tiêu cực trong vòng một năm cũng có nguy cơ mắc trầm cảm kéo dài. Trong khi đó, Instagram có thể khiến các thanh thiếu niên ít hướng ngoại hoặc trung bình dễ rơi vào tình trạng cảm xúc tiêu cực hơn.Việc sử dụng mạng xã hội có thể dẫn đến nhiều tình huống khó lường. Phụ huynh nên hỗ trợ thanh thiếu niên học cách sử dụng thông minh và chọn những phương pháp có lợi cho bản thân. (Hình ảnh: Pexels)

Lời Khuyên Dành Cho Phụ Huynh, Giáo Viên Và Chuyên Gia

Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu cách thanh thiếu niên tương tác với mạng xã hội, đặc biệt là những trẻ có tính cách hướng nội hoặc nhạy cảm về cảm xúc. Tác động của mạng xã hội đến cảm xúc không đồng nhất, cần được xem xét dựa trên tính cách và hành vi cá nhân.

Khuyến Khích Thanh Thiếu Niên Tự Phản Ánh Và Nhận Thức Cảm Xúc

Bà Diệp Nhã Tâm, Giám đốc Trung tâm Sức khỏe Tâm lý Quỹ John Tung, cho rằng thanh thiếu niên cần học cách tự kiểm tra bản thân, hiểu rõ tính cách và cảm xúc của mình sau khi sử dụng mạng xã hội. Những thanh thiếu niên hướng ngoại, nhờ có nhiều bạn bè, dễ nhận được phản hồi tích cực từ môi trường xung quanh, giúp giảm bớt tác động tiêu cực từ mạng xã hội. Trong khi đó, những thanh thiếu niên hướng nội hoặc nhạy cảm nên ghi chép lại những thay đổi cảm xúc của mình, chẳng hạn cảm giác sau 30 phút sử dụng mạng xã hội là tốt hơn hay tệ hơn. Việc ghi chép rõ ràng này sẽ giúp họ hiểu rõ tác động của mạng xã hội đối với bản thân.

Nhận Biết Dấu Hiệu Trầm Cảm Cần Lưu Ý

Diệp Nhã Tâm cảnh báo rằng sự tương tác trên mạng xã hội thường không thể đoán trước, và một số thanh thiếu niên có thể rơi vào vòng xoáy suy nghĩ tiêu cực, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, chẳng hạn như mất ngủ, mất hứng thú với mọi thứ, hoặc cảm thấy bản thân không có giá trị. Nếu phụ huynh nhận thấy các dấu hiệu này sau khi con cái sử dụng mạng xã hội, cần hỗ trợ các em tìm đến sự giúp đỡ chuyên nghiệp kịp thời.

Cách Hỗ Trợ Thanh Thiếu Niên Sử Dụng Mạng Xã Hội Một Cách Lành Mạnh

Hướng dẫn thanh thiếu niên sử dụng mạng xã hội một cách hợp lý là một thách thức lớn đối với phụ huynh. Phụ huynh nên bắt đầu bằng cách hiểu thói quen sử dụng mạng xã hội của con mình, thảo luận về lợi ích và hạn chế của mạng xã hội, và giúp các em tìm ra cách sử dụng phù hợp nhất. Đối với những trẻ dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc tiêu cực, phụ huynh có thể hướng dẫn các em tham gia vào các nhóm tích cực hoặc hoạt động sáng tạo, tránh tiếp xúc quá nhiều với thông tin tiêu cực.

Phụ huynh cũng có thể thiết lập giới hạn thời gian sử dụng mạng xã hội và khuyến khích trẻ phát triển các sở thích đa dạng như hoạt động ngoài trời, thể thao, hoặc sáng tạo nghệ thuật, giảm sự phụ thuộc vào mạng xã hội. Quan trọng nhất, phụ huynh nên làm gương tốt, tránh lạm dụng điện thoại trong đời sống gia đình và cùng con xây dựng các quy tắc sống số lành mạnh.

Tạo Sự Cân Bằng Giữa Mạng Xã Hội Và Sức Khỏe Tâm Lý

Thanh thiếu niên đang ở giai đoạn khám phá thế giới và bản thân. Dù mạng xã hội mang lại tiện ích và niềm vui, nhưng cũng đi kèm với nhiều thách thức. Hỗ trợ trẻ học cách sử dụng mạng xã hội một cách lành mạnh là một nhiệm vụ không thể bỏ qua của phụ huynh hiện đại. Thông qua việc xây dựng cầu nối giao tiếp, khuyến khích con tự đánh giá bản thân và đối mặt với tác động của mạng xã hội bằng thái độ tích cực, chúng ta có thể bảo vệ sức khỏe tâm lý của thanh thiếu niên, giúp các em phát triển sự tự tin và năng lượng tích cực.

Nguồn: Mẹ và Bé