ในประเทศไทย การควบคุมวัณโรคยังคงเป็นปัญหาด้านสาธารณสุขที่สำคัญ โดยเป็นหนึ่งในสองปัญหาสุขภาพที่ประเทศไทยยังไม่สามารถแก้ไขได้ตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) ซึ่งเป้าหมายของประเทศไทยคือการกำจัดวัณโรคให้ได้ภายในปี 2030 กลุ่มวิจัยทางการแพทย์ร่วมกับสถาบันโรคติดเชื้อแห่งชาติญี่ปุ่น มหาวิทยาลัยโตเกียว และศูนย์วิจัยจีโนมจุลชีววิทยา (CENMIG) ของคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้รวบรวมข้อมูลพันธุกรรมของเชื้อวัณโรคในจังหวัดเชียงรายระหว่างปี 2017-2020 พบว่าสายพันธุ์ที่พบมากที่สุดคือสายพันธุ์อินเดีย (Lineage 1) คิดเป็น 45.8% และสายพันธุ์ปักกิ่ง (Lineage 2) คิดเป็น 39.9% ซึ่งสะท้อนถึงความหลากหลายของเชื้อวัณโรคในประเทศไทยเนื่องจากการติดต่อระหว่างคนในภูมิภาคต่าง ๆ
อัตราการเสียชีวิตจากวัณโรคในประเทศไทยสูงกว่าหลายประเทศ
นายสมศักดิ์ เทพสุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขกล่าวในพิธีเปิดโครงการ Nat2 Analysis Project เมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม 2024 ว่า ประเทศไทยเป็นหนึ่งใน 30 ประเทศที่มีภาระวัณโรคสูงที่สุด โดยมีผู้ติดเชื้อรายใหม่และผู้ติดเชื้อที่กลับมาเป็นซ้ำมากกว่า 80,000 รายต่อปี และมีผู้เสียชีวิตประมาณ 7,800 รายต่อปี การรักษาวัณโรคจำเป็นต้องให้ผู้ป่วยรับประทานยาอย่างต่อเนื่องเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของโรค อย่างไรก็ตามผู้ป่วยบางรายไม่สามารถรับประทานยาได้อย่างต่อเนื่องเนื่องจากผลข้างเคียงของยา กระทรวงสาธารณสุขได้ใช้เทคโนโลยีทันสมัยในการผลิตเครื่องหมายทางพันธุกรรม NAT2 ซึ่งช่วยในการปรับระดับยา Isoniazid เพื่อให้เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย ช่วยลดอัตราการเกิดโรคตับอักเสบจากยารักษาวัณโรค และทำให้การรักษาอย่างต่อเนื่องเป็นไปได้ ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญต่อการบรรลุเป้าหมายการกำจัดวัณโรค
ดร.ยงยศ ธรรมวุฒิ ผู้อำนวยการกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์กล่าวว่า ประมาณ 5-10% ของผู้ป่วยวัณโรคประสบปัญหาตับอักเสบจากยารักษาวัณโรค ทำให้การรักษาเป็นไปได้ยาก ยีน NAT2 มีหน้าที่ในการสลายยา Isoniazid โดยแต่ละบุคคลมีความสามารถในการสลายยาต่างกัน หากยีน NAT2 สลายยาช้า โอกาสเกิดโรคตับอักเสบจะสูงกว่าชนิดอื่นถึง 8.8 เท่า ซึ่งประชากรไทยประมาณ 40% มีการสลายยาช้า การตรวจยีน NAT2 จะช่วยให้แพทย์สามารถปรับยารักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดอัตราการเสียชีวิต และปรับปรุงคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยวัณโรค
