Chi nhánh phía Bắc của Bảo tàng Cố cung Quốc gia đã ra mắt triển lãm mới mang tên “Tứ thông bát đạt - Bản đồ giao thông cổ đại” vào tháng 9 vừa qua. Trong số các hiện vật trưng bày, bản đồ “Bản đồ Đài Loan kèm quần đảo Bành Hồ” vẽ vào khoảng năm 1722 đã thu hút sự chú ý đáng kể. Bản đồ này cho thấy bồn địa Đài Bắc hoàn toàn bị bao phủ bởi nước vào thời điểm đó, phù hợp với miêu tả “một hồ nước rộng lớn không bờ bến” trong cuốn Bi Hải Ký Du của Dụ Vĩnh Hà thời nhà Thanh.
Bản đồ "Đài Loan kèm quần đảo Bành Hồ" được vẽ vào khoảng năm 1722, cho thấy bồn địa Đài Bắc hoàn toàn chìm trong nước. (Hình ảnh/Nguồn: Trang web United Daily News)
Trong thời đại công nghệ phát triển hiện nay, chúng ta đã quen sử dụng bản đồ và hệ thống định vị trên điện thoại di động. Vậy người xưa đã làm thế nào để xác định phương hướng và đến được điểm đến của mình? Triển lãm trưng bày các bản đồ và sách cổ bao gồm “Đạo Lý Đồ,” chứa thông tin về đường xá và khoảng cách đi lại. Mặc dù bản đồ cổ không thể so sánh với sự tiện lợi tức thời của hệ thống định vị hiện đại, nhưng chúng cung cấp các dạng thức phong phú như bản đồ hành trình trong sách thương mại, bản đồ chi tiết hành trình của hoàng đế, bản đồ biên giới và bản đồ lộ trình của các địa phương, đều chứa đựng thông tin phong phú.
“Bản đồ Đài Loan kèm quần đảo Bành Hồ” là một trong những điểm nhấn của triển lãm. So với bản đồ Đài Loan thời Khang Hy được lưu trữ tại Bảo tàng Đài Loan, bản đồ này cho thấy tuyến giao thông chính từ Shama Jitou (nay là Maobitou) hướng bắc đến bến phà Daba Lisha, tức là con đường nam-bắc chính từ thế kỷ 17.
Ngoài ra, “Hồ Khang Hy Đài Bắc” được miêu tả trên bản đồ này cũng là một đặc điểm nổi bật. Trận động đất năm 1694 (năm thứ 33 Khang Hy) đã gây ra sự sụt lún địa tầng và hiện tượng hóa lỏng đất, kèm theo dòng nước biển dâng cao do bão đã khiến bồn địa Đài Bắc hình thành một hồ lớn, sâu từ 3 đến 5 mét. Các học giả suy đoán rằng hồ này đã rút cạn sau hơn 100 năm do bồi lấp và trở thành bồn địa Đài Bắc và sông Đạm Thủy ngày nay. “Hồ Khang Hy Đài Bắc” đến nay chỉ xuất hiện trên một số ít bản đồ cổ và vẫn là một bí ẩn.
Năm 1697 (năm thứ 36 Khang Hy), Dụ Vĩnh Hà từ Phúc Kiến đến Đài Loan khai thác lưu huỳnh và đã miêu tả cảnh tiến vào Quan Độ từ sông Đạm Thủy trong cuốn Bi Hải Ký Du, viết rằng “nước chảy siết và rộng, tạo thành một hồ lớn mênh mông không bờ bến.”
Bản đồ cổ trong triển lãm không được ký tên, nhưng theo bút tích của Lệ Tông Vạn trong cuốn Trường Đồ Duyên Hải của Bảo tàng Cố cung, “Bản đồ Đài Loan kèm quần đảo Bành Hồ” được cho là một trong hai bản đồ “Đồ Hải và Đài Loan” do Hoàng Thúc Cảnh, tuần phủ Đài Loan đầu tiên, vẽ trong giai đoạn 1722-1724.
Nhà tổ chức triển lãm Lư Tuyết Yên cho biết, triển lãm có thiết kế đặc biệt với thiết bị tương tác đa phương tiện mang tên “Đi trên con đường Đài Loan”, kết hợp bản đồ Đài Loan thời Khang Hy và bản đồ Đài Loan thời Càn Long với hình ảnh động từ trên không từ Tân Trúc đến Cố cung, giúp khán giả trải nghiệm con đường nam-bắc cổ đại của Đài Loan. Ngoài ra, khu vực tương tác “Đài Loan là ngôi nhà của tôi” bên ngoài phòng triển lãm, dựa trên “Bản đồ Đài Loan kèm quần đảo Bành Hồ”, trưng bày đặc sản địa phương và mời khán giả quét mã QR để điền phiếu phản hồi, tăng cường sự tương tác và đồng cảm giữa khán giả và triển lãm.
