Khi lên hai, trẻ bước vào giai đoạn "khủng hoảng tuổi lên hai", giống như bắt đầu một cuộc phiêu lưu nhỏ trong cuộc đời. Ở giai đoạn này, trẻ thường thích nói "không" và dễ bị mất kiểm soát cảm xúc khi không được như ý muốn. Đối với cha mẹ, đây là thời kỳ quan trọng để hiểu tâm lý của con, nhưng nếu thiếu phương pháp phù hợp, cả cha mẹ và trẻ đều có thể cảm thấy bối rối. Nhà trị liệu chức năng Quách Hồng Ngâm đã đưa ra "7 điều nên làm và 3 điều không nên làm" để giúp cha mẹ nuôi dạy trẻ hiệu quả hơn trong giai đoạn này.
Hướng Dẫn Cảm Xúc Và Đồng Hành Nhẹ Nhàng
Khi trẻ khóc hoặc tức giận vì thất vọng, cha mẹ có thể hướng dẫn trẻ biểu đạt cảm xúc của mình bằng cách mô tả cảm xúc đó. Ví dụ, nếu trẻ tức giận vì tháp đồ chơi bị đổ, cha mẹ có thể nói: "Mẹ hiểu rằng con đang rất tức giận, tháp đồ chơi bị đổ thực sự làm con buồn đúng không?" Cách hướng dẫn này giúp trẻ học cách biểu đạt cảm xúc và tránh bị cảm xúc chi phối.2 tuổi là giai đoạn nổi loạn đầu tiên của trẻ, với cảm xúc mạnh mẽ, sự biểu đạt tăng lên, nhận thức về tính độc lập, và sự khám phá tích cực. (Hình ảnh được cung cấp bởi Heho)
Đưa Ra Lựa Chọn Để Tăng Hợp Tác
Khi cần trẻ hợp tác, cha mẹ có thể sử dụng phương pháp "đưa ra lựa chọn" để trẻ tham gia vào quyết định. Ví dụ, khi đến giờ dọn dẹp đồ chơi, hãy hỏi: "Con muốn dọn xe trước hay dọn đồ xếp hình trước?" Câu hỏi như vậy không chỉ tăng cường tương tác mà còn khiến trẻ cảm thấy mình có quyền quyết định, từ đó hợp tác dễ dàng hơn.
Cho Phép Khóc, Nhưng Hạn Chế Hành Vi Bạo Lực
Khi trẻ mất kiểm soát cảm xúc, trẻ cần thời gian để bình tĩnh lại. Cha mẹ nên ở bên cạnh và để trẻ khóc để giải tỏa. Tuy nhiên, nếu cảm xúc chuyển thành hành vi bạo lực như đánh hoặc ném đồ, cha mẹ cần can thiệp một cách bình tĩnh và dứt khoát, nói rằng: "Không được đánh" hoặc "Không được ném đồ." Điều này giúp trẻ hiểu được giới hạn và quy tắc cơ bản trong việc kiểm soát cảm xúc.
Dành Thời Gian Đủ Để Xây Dựng Thói Quen Tốt
Trẻ nhỏ cần thời gian để học các kỹ năng mới, dù là mang giày hay chuẩn bị ra ngoài. Cha mẹ nên dành thêm 10–20 phút để từ từ hướng dẫn trẻ thực hiện các nhiệm vụ hàng ngày. Cách làm này không chỉ đáp ứng nhu cầu tự lập của trẻ mà còn giúp cuộc sống hàng ngày trở nên có trật tự hơn.
Hướng Dẫn Mà Không Hỏi Ý Kiến Và Duy Trì Thói Quen Ổn Định
Khi đến giờ ăn hoặc chuẩn bị đi ngủ, không nên hỏi: "Con có muốn ăn bây giờ không?" mà thay vào đó, hãy nói: "Đã đến giờ ăn rồi." Cách nói trực tiếp này giúp trẻ quen với việc thực hiện các hoạt động hàng ngày đúng giờ.
Khuyến Khích Tích Cực Để Thúc Đẩy Học Hành Vi
Khi trẻ có hành vi tốt, hãy khen ngợi ngay lập tức và cụ thể để trẻ hiểu hành vi nào đáng được công nhận. Ví dụ: "Hôm nay con rất ngoan vì con đã nói nhu cầu của mình một cách lịch sự." Sự khuyến khích này không chỉ giúp trẻ tích cực hơn mà còn củng cố các hành vi tích cực trong tương lai.
3 Điều Không Nên Làm Để Tránh Tăng Áp Lực
Guo Hongyin nhấn mạnh 3 điều không nên làm:
- Không sợ cảm xúc của trẻ. Trẻ khóc chỉ là một biểu hiện cảm xúc chứ không phải là dấu hiệu nổi loạn. Cha mẹ nên đồng hành và quan sát lý do thực sự.
- Không làm thay mọi việc. Để trẻ tự hoàn thành các nhiệm vụ nhỏ một cách độc lập sẽ tăng cường sự tự tin và tự lập.
- Không dùng bạo lực để dạy trẻ tránh bạo lực. Trừng phạt bằng đòn roi có thể khiến trẻ hiểu sai rằng bạo lực là cách giải quyết vấn đề.
Mỗi Trẻ Là Một Cá Thể Độc Nhất
Mỗi đứa trẻ đều là một cá thể độc đáo, được hình thành từ tính cách bẩm sinh và môi trường sống. Trong khi hiểu nhu cầu của trẻ, cha mẹ cũng cần kiên nhẫn hướng dẫn trẻ học cách kiểm soát cảm xúc. Việc quản lý cảm xúc trong giai đoạn này sẽ trở thành nền tảng quan trọng cho sự phát triển khỏe mạnh của trẻ trong tương lai.